​ေသြးလြန္​တုတ္​​ေကြး​ေရာဂါ

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအႏၲရာယ္ သတိႏွင့္ကာကြယ္
****************************************************
ေပါက္ေပါက္

က်န္းမာေရးႏွင့္ အားကစားဝန္ႀကီးဌာန၏ စာရင္းမ်ားအရ ၂ဝ၁၆ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၇ ရက္အထိ ငါးလေက်ာ္အတြင္း တစ္ ႏိုင္ငံလံုး ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ အေရ အတြက္ ကိုးရာေက်ာ္ရွိသည့္အနက္ ရန္ကုန္တိုင္းတြင္ ျဖစ္ပြားသူ ၃၁၈ ဦးရွိၿပီး ေသးဆံုးသူေလးဦးအထိရွိခဲ့၍ တျခားတိုင္းေဒသႀကီး ႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားထက္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈဟာ ရန္ကုန္ တိုင္းတြင္အမ်ားဆံုးျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ ရန္ကုန္တိုင္းအတြင္းရွိ ေတာင္ ဒဂံု၊ ဒဂံုဆိပ္ကမ္း၊ လႈိင္သာယာႏွင့္သာေကတၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ပိုမို ျဖစ္ပြား၍ ေသဆံုးသူအမ်ားစုဟာ အသက္တစ္ႏွစ္ေအာက္ကေလး ငယ္မ်ားႏွင့္ ၁ဝ ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း သတင္းထုတ္ ျပန္ထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့ေသာ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္က တစ္ႏိုင္ငံလံုးတြင္ ေသြး လြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ပြားမႈ ေလးေသာင္းေက်ာ္ရွိခဲ့ၿပီး ၂၂ ဦး ေသဆံုး ခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဆိုတာ...

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါရဲ႕ အဓိကတရားခံဟာ ျခင္က်ားမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ေရအိုင္မ်ား၊ အိုးျခမ္းပဲ့မ်ား၊ ဘက္ထရီအိုးေဟာင္းေတြ မွာ မိုးရြာၿပီးေနာက္ မိုးေရတင္က်န္ခဲ့ၿပီး ေနထြက္လာတဲ့အခါ ပိုး ေလာက္လမ္းေတြေပါက္လာကာ ¤င္းမွတစ္ဆင့္ ျခင္က်ား(ေခၚ) ျခင္ပုန္းေတြျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အဲဒီျခင္ပုန္းေတြက ေပါက္ပြားမႈ ျမန္ဆန္ၿပီး မိုးဦးစေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ လူဦးေရထူထပ္ေသာ မူႀကိဳေက်ာင္း၊ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား၊ တရားစခန္းမ်ားမွာ ေသြးစုပ္ရန္က်က္စားလာ ၾကပါတယ္။ ျခင္ဆိုးမ်ားဟာ လူတစ္ဦးဆီမွေနာက္တစ္ဦးဆီသို႔ မတူ ညီေသာေသြးမ်ားကို သယ္ေဆာင္ေသြးစုပ္ခံျခင္းျဖင့္ ေသြးလြန္တုပ္ ေကြးအစ ျဖစ္ေပၚလာရပါတယ္။ ေရွးကာလမ်ားမွာ အသက္သံုးႏွစ္ ႏွင့္ ၁၅ ႏွစ္အရြယ္ကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားၾကၿပီး ခုေနာက္မွာ ေတာ့ တစ္ႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ားသာမက အသက္ ၁၅ ႏွစ္အ ထက္ ၂၅၊ ၃ဝ ႏွစ္အရြယ္ေတြလည္း ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ယခုလို မိုးဦးကာလ ဇြန္မွစ၍ ဇူလိုင္၊ ၾသဂုတ္၊ စက္တင္ဘာမွာ အျဖစ္မ်ား ဆံုးမို႔ သတိႏွင့္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္တတ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာမ်ား

ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ အပူခ်ိန္ ၁ဝဝ ႏွင့္အထက္ အဖ်ား ႀကီးျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၁ဝ၅ ဒီဂရီဖာရင္ဟိုက္ေလာက္အထိ ႐ုတ္ တရက္ ေဆာင့္တက္လာျခင္း၊ ေခါင္းအရမ္းကိုက္ခဲျခင္း၊ နားထင္နာ က်င္ကိုက္ခဲျခင္း၊ အ႐ိုး၊ ၾ<ြကက္သား၊ အ႐ိုးအဆစ္စသည့္ကိုယ္လက္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ဗိုက္နာဗိုက္ေအာင့္ၿပီး ဗိုက္ကိုအထိမခံႏိုင္ျခင္း၊ ခိုက္ ခိုက္တုန္ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားေအးစက္ျခင္း၊ အေရျပားေပၚ အနီေရာင္ အစင္းေၾကာင္းမ်ားေပၚလာျခင္း၊ မ်က္ႏွာနီအမ္းျခင္း၊ ပင္ပန္းႏြမ္း နယ္ကာ အခ်ိန္ျပည့္မွိန္းေနတတ္ၿပီး အစာစားခ်င္စိတ္မရွိျခင္း၊ အ စားအေသာက္အရည္ဝင္တာနဲ႔တစ္ၿပိဳင္နက္ အန္ထြက္ျခင္း၊ လည္ ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ လက္ေမာင္းမွာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းကိရိယာနဲ႔တိုင္း ၾကည့္ရင္ Hess Test Positive ျဖစ္ေနျခင္း စသည္တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ (တခ်ဳိ႕သူမ်ားမွာ ေခ်ာင္းဆိုးႏွာေစး ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္တတ္ပါ တယ္္)

ေသြးလန္႔ျခင္းေရာဂါလကၡဏာမ်ား

အထက္ပါလကၡဏာမ်ားဟာ သာမန္ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ၿပီး ေဆးဝါးကုသမႈခံယူပါက ပ်မ္းမွ်ရက္သတၱတစ္ပတ္အတြင္း ေနေကာင္းသြားမွာပါ။ သို႔ေသာ္ အဖ်ားေပ်ာက္ေသာ္လည္း ေတာ္ ေတာ္နဲ႔မလန္းဆန္းဘဲ ေလးလံထိုင္းမိႈင္းၿပီးမွိန္းေနျခင္း၊ ကေယာင္ ကတမ္းျဖစ္ျခင္း၊ ေျခလက္မ်ားေအးစက္ျခင္း စသည္တို႔ဟာ ေသြး လန္႔ျခင္းလကၡဏာမ်ားပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ ကေလးေတြမွာ ေသြးလန္႔ ေလ့ရွိပါတယ္။ ေသြးလန္႔တယ္ဆိုတာ ခႏၶာကုိယ္အႏွံ႔အျပားကို ေသြး သြားလာမႈေလ်ာ့သြားတာပါ။ ေသြးရည္ၾကည္မ်ား ျပင္ပကိုခဏထြက္ သြားတယ္လို႔ ေဆးပညာမွာေျပာေလ့ရွိၿပီး အသက္အႏၲရာယ္စိုးရိမ္ ရလို႔ ''အဖ်ားက်စဥ္ မလန္းလွ်င္ အစဥ္သတိခ်ပ္''လို႔ ေျပာစမွတ္ျပဳ ၾကရပါတယ္။ ေသြးလန္႔တဲ့တျခားလကၡဏာမ်ားကေတာ့ မတ္တတ္ ရပ္စဥ္ မူးယိုင္ျခင္း၊ မၾကာခဏ အဖ်ားတက္လိုက္က်လိုက္ျဖစ္ျခင္း၊ ေမာပန္းျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္း သိသိသာသာက်ဆင္းသြားျခင္း၊ အာခံ တြင္းေျခာက္ေသြ႕ျခင္း၊ အသက္႐ွဴႏႈန္းျမန္ဆန္လာျခင္း၊ အသည္း ေရာင္ကိုင္းျခင္း၊ ေကာ္ဖီေရာင္အန္ျခင္း၊ သြားဖုံးေသြးထြက္ျခင္း၊ ႏွာ ေခါင္းေသြးလွ်ံျခင္း၊ ေသြးျဖဴဥနည္းသြားျခင္း၊ ဆီးနည္းလာၿပီး ဆီး ထဲေသြးပါျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ထိုအေျခအေနမွာ ဆရာဝန္ရဲ႕လက္ဦးမႈကိုအရယူႏိုင္ဖို႔ လြန္ စြာအေရးႀကီးပါတယ္။ လူနာ၏ေရာဂါအေျခအေနနဲ႔ ကိုယ္ခံစြမ္းေပၚ မူတည္ၿပီး ဆရာဝန္က လိုအပ္သလို တစ္နာရီျခားတစ္ခါ ေစာင့္ ၾကည့္ကာ ႐ိုး႐ိုးဆားရည္သြင္းျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေသြးရည္ၾကည္သြင္း ျခင္း (သို႔မဟုတ္) ေကာ္ရည္သြင္းျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္းပမာဏ၊ ဆီးပမာ ဏ၊ ေသြးပ်စ္က်ဲႏႈန္း စသည္တို႔ျဖင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ကုသမႈခံယူ ရမွာပါ။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအတြက္ အိမ္တြင္းကုထံုး

(၁) တမာပင္အရြက္ႏွင့္ တမာပင္အဆီတို႔ဟာ ေသြးသန္႔ေစ လို႔ တမာျပဳတ္ရည္ျဖင့္ ေရပတ္တိုက္ပါ (သို႔မဟုတ္) တမာဆီလူး ေပးပါ။
(၂) ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေရဓာတ္ဆံုး႐ံႈးမႈကိုျပန္လည္အစားထိုး ရန္ႏွင့္ အပူရွိန္ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ရန္အတြက္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
(၃) အဖ်ားလံုးဝက်တဲ့အထိ အဖတ္လံုးဝမစားဘဲ အရည္စစ္ ေသာက္ပါ။
(၄) နံနံပင္အရြက္မ်ားက အဖ်ားက်ေစ႐ံုသာမက ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးေၾကာင့္ ကုန္ဆံုးသြားေသာအားမ်ားကို ျပန္လည္ျဖည့္တင္း ေပးပါတယ္။
(၅) ပင္စိမ္းရြက္ကလည္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြးဖ်ားနာျခင္းအ တြက္ အေကာင္းဆံုးေဆးတစ္ခြက္ျဖစ္လို႔ ပင္စိမ္းရြက္ ၁၅ ရြက္ခန္႔ ဝါးစားပါ (သို႔မဟုတ္) ပင္စိမ္းရြက္အစိုကို ေရေႏြးၾကမ္းခပ္ေသာက္ပါ။
(၆) သေဘၤာသီးႏွင့္သေဘၤာေစ့တို႔ကို တုပ္ေကြးဖ်ားနာျခင္း အတြက္ သဘာဝဓာတ္ဆာအျဖစ္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာစားပါ။ သေဘၤာ ရြက္ထဲတြင္ပါရွိေသာ အင္ဇိုင္းဓာတ္မ်ားက ကိုယ္အပူခ်ိန္က်ေစ ႐ံုမွ်မက ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေၾကာင့္ အစာမေက်ဗိုက္နာျခင္းအတြက္ အားကိုးေဆးတစ္ခြက္ပါ။
(၇) မဲဇလီပင္အျမစ္က တုပ္ေကြးအဖ်ားက်ေစသလို၊ ခ်က္ ခ်င္း အားျပည့္လာေစပါတယ္။
(၈) ပဲနံ႔သာပင္ရြက္ကို လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းခပ္ေသာက္ျခင္း က အဖ်ားက်ေစသလို ခႏၶာကိုယ္တြင္းဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္ကို ေကာင္းစြာ လည္ပတ္ေစပါတယ္။
(၉) တလည္းသီးႏွင့္အနက္ေရာင္စပ်စ္သီးတို႔က ေသြးဆဲမ်ား ကို တိုးပြားလာေစပါတယ္။ (၁ဝ) လိေမၼာ္ရည္က အစာေခ်အားေကာင္း ျခင္း၊ ဆီးသြားျခင္း၊ လန္းဆန္းေစျခင္းတို႔ကို ေပးစြမ္းႏိုင္ပါတယ္။
(၁၁) ၾကက္သြန္နီကို ထက္ျခမ္းျခမ္း၍ ဖန္ပုလင္းထဲထည့္ကာ ရွာလကာရည္ျမဳပ္ေအာင္ တစ္ညသိပ္စိမ္၍ အဖံုးလံုေအာင္ဖံုးပါ။ ထမင္းစားသည့္အခါတိုင္း ထည့္စားေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ရာ ေရာက္ပါတယ္။

ႀကိဳတင္ကာကြယ္နည္း

ေရာဂါျဖစ္လာမွကုသျခင္းထက္ မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ ထားတတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ''ကာကြယ္ျခင္းက ကုသ ျခင္းထက္ ပိုမိုထိေရာက္တယ္။ Precaution is better than Cure' လို႔ဆိုပါတယ္။ အေရးႀကီးဆံုးကေတာ့ ျခင္ကိုက္မခံရေစဖို႔ပါပဲ။ အက်ႌ လက္ရွည္၊ ပုဆိုးရွည္ရွည္ဝတ္ဆင္ျခင္း၊ ျခင္ေထာင္ျဖင့္အိပ္စက္ျခင္း၊ ေရစီးေရလာေကာင္းၿပီး ျခင္မေပါက္ပြားေစရန္ ေရဆိုးေျမာင္းမ်ား ရွင္းလင္းျခင္း၊ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းၿပီး ျခင္မခိုေအာင္းႏိုင္ေအာင္ အိမ္တြင္းအိမ္ျပင္သန္႔ရွင္းေရးျပဳလုပ္ျခင္း၊ ျခံတြင္းျခံျပင္ ခ်ဳံႏြယ္ပိတ္ ေပါင္းမ်ားရွင္းလင္းျခင္း၊ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ဖံုး၊ သြန္၊ လဲ၊ စစ္ျပဳလုပ္ ျခင္း၊ ေဆးခတ္ျခင္း၊ ျခင္ေဆးဖ်န္းျခင္း စသည္တို႔ကို မိမိအသိစိတ္ ဓာတ္ျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုအသီးသီးတိုင္း တာဝန္ယူၾကမယ္ဆိုရင္ သန္႔ ရွင္းက်န္းမာေသာ စံျပရပ္ကြက္၊ ေက်းရြာ၊ ၿမိဳ႕နယ္မွသည္ တစ္ျပည္ လံုးအတိုင္းအတာအထိ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါ က်ဆင္းလာမည္ ဟု သံုးသပ္မိပါေၾကာင္း။

(Yangon Times Journal, 12-23)